SPRAWNOŚĆ RUCHOWA  DZIECIECEJ DŁONI,

CZYLI JAK ĆWICZYĆ MAŁĄ MOTORYKĘ?

 

Motoryka, czyli zdolność wykonywania ruchów, jest właściwa ludziom. Nie jest zespołem umiejętności, z którymi dziecko się rodzi, musi ją dopiero wykształcić, a odbywa się to przede wszystkim poprzez ruch: częsty, swobodny, niewymuszony. Przydatne są też określone ćwiczenia ukierunkowane na rozwój danych umiejętności. Chciałabym Państwu podpowiedzieć, jak postępować, aby prawidłowo wesprzeć swoje dzieci w rozwoju ruchowym, który ma bezpośredni wpływ na sprawność manualną.

U człowieka wyróżniamy:

Ø  motorykę dużą - dotyczy ruchów całego ciała

Ø  motorykę małą- to drobne ruchy rąk, dłoni i palców podczas czynności wymagających precyzji, takich jak zapinanie guzików, sznurowanie, wiązanie, wycinanie, szycie czy pisanie.

 

Właściwy poziom rozwoju motoryki dużej, z którym wiąże się wzmocnienie dużych grup mięśniowych, nabycie koordynacji ruchowej, wzrokowo-ruchowej i słuchowo-ruchowej pozwala na rozwój motoryki małej.

Motoryka mała to nic innego jak sprawność dłoni i paluszków dziecka. To ważny etap w rozwoju ruchowym dziecka. Jeśli nie chcemy, by nasze dziecko miało kłopoty z pisaniem  czy wiązaniem sznurowadeł,  od pierwszych dni jego życia powinniśmy dbać  o odpowiedni rozwój sprawności paluszków oraz dłoni.

Jest to istotne z uwagi na fakt, że stanowi to znakomite przygotowanie ręki do nauki pisania. Obecnie formalna nauka pisania rozpoczyna się w pierwszej klasie szkoły podstawowej.

 

Drodzy Rodzice zachęcam Was do wspólnych zabaw z dziećmi, aby wspomóc rozwój motoryki. Oto kilka propozycji:

 

Ćwiczenia rozwijające motorykę dużą ( wzmacnianie mięśni brzucha, grzbietu):

- skłony,

- przysiady,

- brzuszki,

- pajacyki,

- chodzenie po wyznaczonych torach,

- toczenie, chwytanie, kopanie piłki,

- turlanie,

- przepychanie, pchanie, podrzucanie,

- skakanie obunóż, na jednej nodze,

- skakanie na dmuchany materac,

- przeciąganie liny

- twister,

- zabawa mycie okien,

- zabawy z hula – hop

- chodzenie na boso po różnych fakturach,

- zabawy ze skakanką, gumą do skakania,

- przeciskanie się pod, pomiędzy np. materacami,

- odbijanie balonika w nietypowy sposób: głową, łokciem, nogą itd.

- przeskakiwanie z nogi na nogę w różnym tempie

- codzienne czynności samoobsługowe.

 

 

Ćwiczenia rozwijające motorykę małą:

- nawijanie, zwijanie sznurka,

- nakładanie makaronu, korali na patyk, sznurek,

- wrzucanie monet do skarbonki,

- składanie i rozkładanie papieru,

- spacerowanie palcami po stole,

- wieszanie chusteczek, prania na sznurku i przyczepianie ich klamerkami,

- wciskanie w tablicę korkową pinezek

- zbieranie pęsetą drobnych elementów np. kulek z papieru, grochu,

- zakręcanie i odkręcanie nakrętek od słoików i butelek,

- otwieranie i zamykanie kluczem,

- ubieranie, rozbieranie się,

- mycie naczyń, zabawek,

- wałkowanie itd.

- malowanie palcami ,malowanie gąbką, watą

- rysowanie palcem w piance do golenia, w kremie

- pogrubianie prostych wzorów

- obrysowywanie szablonów

- wydzieranie papieru, bibuły

- przecinanie papieru, kartonu nożycami

- gry typu: pchełki, skaczące żabki

- formowanie kulek palcami z folii aluminiowej

- spinanie  kartek za pomocą zszywacza

- nawlekanie koralików,

- układanie puzzli,

- konstruowanie z kloców, patyczków, drucików,

- wydzieranie,

- stemplowanie,

- kalkowanie rysunków,

- lepienie z różnych mas plastycznych,

- malowanie farbami na różnych wielkościach i fakturach powierzchni,

- rysowanie kredkami, ołówkiem, mazakami, kredą,

- rysowanie po śladach,

- rysowanie szlaczków po śladach oraz samodzielnie,

- obrysowanie dłoni i stóp, całego ciała rodzica, rodzeństwa

- zabawa w "mapę"- malowanie wspólnie z rodzicem na dużym arkuszu papieru planu miasta z ulicami po których będą mogły jeździć samochody zabawki. Kreślenie linii równoległych, zakoli, pętli, prostych schematów rysunkowych,

- gniecenie gąbki, piankowych piłeczek

- ugniatanie papieru, masy papierowej, solnej, gliny, plasteliny

- ugniatanie małych kuleczek z krepiny trzema palcami

- wyjmowanie zabawek z kisielu, piasku, kaszy,

- memo dotykowe,

- gra na instrumentach

- zabawy paluszkowe itd.

 

Jednym z przykładów ćwiczeń usprawniających sprawność manualną są zabawy paluszkowe niezwykle lubiane przez dzieci. Przy pomocy wierszyków dzieci również wzbogacają słownictwo, ćwiczą rozwój mowy. Zabawy paluszkowe ponadto sprzyjają w pogłębianiu więzi emocjonalnej rodzica z dzieckiem.

Serdecznie zachęcamy do tej formy ćwiczeń poniżej przedstawiamy przykłady:

 

„Tędy płynie rzeczka”

 

Tędy płynie rzeczka, (ruch falisty od głowy do bioder),

idzie pani na szpileczkach, (stukanie palcami wskazującymi wzdłuż kręgosłupa),

Tu przebiegły konie - patataj, (stukanie piąstkami wzdłuż kręgosłupa),

tędy przeszły słonie, (klepanie dłońmi ułożonymi w kształcie łódeczki),

A tu idzie szczypaweczka, (leciutkie szczypanie od krzyża do głowy),

zaświeciły dwa słoneczka, (dłonie otwarte, palce złączone, masaż spiralny),

Spadł drobniutki deszczyk, (lekkie pukanie wszystkimi palcami),

czy przeszedł cię dreszczyk? (lekkie szczypanie szyi).

 

 

„Bawiły się dzieci”

 

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami, jak jeden nie może to drugi mu pomoże.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami, jak drugi nie może to trzeci mu pomoże.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami, jak trzeci nie może to czwarty mu pomoże.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami, jak czwarty nie może to piąty (kciuk) mu pomoże.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami, jak piąty (kciuk) nie może to piąstka mu pomoże.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami, jak piąstka nie może to łokieć jej pomoże.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami, jak łokieć nie może to czoło mu pomoże.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami, jak czoło nie może to głowa mu pomoże.

Bawiły, bawiły się dzieci paluszkami, jak głowa nie może to nic już nie pomoże

 

 

Ćwiczeń są bardzo różnorodne, inspirujące i budzące zainteresowanie oraz ciekawość dzieci. Proponowanie ćwiczenia i zabawy to także okazja do tego, aby być przy dziecku, rozmawiać z nim, towarzyszyć mu we wszelkich poczynaniach, wzmacniać poczucie własnej wartości, wzmacniać relacje i tworzyć silną więź emocjonalną.

 

 

Opracowała Magdalena Trojanowska

nauczyciel wychowanie przedszkolnego,

terapeuta pedagogiczny, terapeuta ręki. 

 

 

 

Literatura

1. Bartkiewicz W., Gilczewska A., Terapia ręki, Acentrum Szkolenia, Warszawa 2014.

2. Sadowska L., (red.), Neurokinezjologiczna diagnostyka i terapia dzieci z zaburzeniami rozwoju ruchowego, Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Wrocław 2001.

3. Kirby A., Dyspraksja. Rozwojowe zaburzenia koordynacji, Fundacja Szkoła Niezwykła, Warszawa 2010

4. Odowska-Szlachcic B., „Terapia Integracji Sensorycznej-ćwiczenia usprawniające bazowe układy zmysłowe i korygujące zaburzenia planowania motorycznego”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2012.

5. Kranowitz C.S., „Nie-zgrane dziecko w świecie gier i zabaw”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2012.