Co robić, gdy dziecko nieprawidłowo trzyma  

narzędzie do pisania?

Podstawową przyczyną niechęci dzieci do rysowania, malowania i pisania jest często niewłaściwy sposób trzymania narzędzia. Właściwego chwytu narzędzia należy uczyć -dziecko już od pierwszych prób związanych z zabawami graficznymi. Okazuje się bowiem, że nawet trzylatki mogą przyswoić sobie tę umiejętność.

Jak powinien wyglądać prawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego? Ołówek trzymamy w trzech palcach: pomiędzy kciukiem i lekko zgiętym palcem wskazującym, opierając go na palcu środkowym. Palce trzymające ołówek powinny znajdować się w odległości około 2 cm od powierzchni papieru. Trzymanie narzędzia zbyt nisko sprawia, że dziecko ma trudności ze śledzeniem napisanego tekstu. Pędzel należy trzymać w odległości 5–7 centymetrów od końca.

Dlaczego warto ćwicz małe rączki? Przy wykonywaniu różnorodnych zadań i ćwiczeń niezwykle ważne jest uczenie dzieci prawidłowego chwytu pisarskiego, kierunku pisania oraz postawy. Gdy dziecko zaczyna pierwszą klasę szkoły podstawowej, prawidłowy chwyt musi już być ustalony. W przeciwnym wypadku rodzić to może trudności: kanciaste litery, nieczytelne pismo, wolne tempo pisania.

Dla dzieci, które nieprawidłowo trzymają przybory w palcach, zalecane są ćwiczenia. Niektórzy wspomagająco zalecają nasadki. Stosowanie ich podczas rysowania czy pisania umożliwia skorygowanie chwytu narzędzia (kredki, ołówka, długopisu lub pióra). Nasadka jest również pomocna, gdy dziecko nie potrafi swobodnie kontrolować siły chwytu i nacisku na narzędzie podczas rysowania lub pisania. Może ona korygować uchwyt, powodując ustąpienie zbyt silnego naciskania narzędzia lub nadmiernego nacisku na papier. Dziecko używa nasadki do czasu, kiedy utrwali właściwy chwyt narzędzia.

Ćwiczenia ułatwiające opanowanie prawidłowego chwytu i sposobu trzymania ołówka:

- lepienie kulek z plasteliny, zgniatanie palcami kulek z papieru;

- wydzieranie drobnych papierków, wyskubywanie nitek;

- „solenie”, czyli kruszenie i rozsypywanie soli, kaszy lub piasku po tacy drobnymi ruchami palców;

- rysowanie w płaszczyźnie pionowej: na papierze rozpiętym na ścianie lub na tablicy, gdy dziecko stoi przed nim, unosząc rękę na wysokość dolnej części twarzy – arkusz papieru powinien znajdować się na wysokości ust i nosa, nieco na lewo od osi ciała – wówczas ręka przyjmuje prawidłową pozycję.

Ćwiczenie zdolności do kontrolowania siły nacisku ręki dziecka w trakcie pisania:

- kreślenie linii, figur, liter, cyfr na tackach z kaszą;

- malowanie farbą palcami na dużych arkuszach papieru;

- malowanie farbą przy użyciu pędzla do golenia;

- wykonywanie ćwiczeń graficznych przy użyciu rozmaitych narzędzi wymagających zróżnicowania siły nacisku: lekkiego (kreda, węgiel rysunkowy, pędzelki, cienkie mazaki, pióro) i silnego (kredki woskowe, gruby mazak, ołówek, długopis);

Ćwiczenia relaksacyjne rąk – w przerwach pomiędzy ćwiczeniami graficznymi:

- na zmianę: zaciskanie i rozwieranie pięści, napinanie mięśni ręki i otrzepywanie, tupanie nogą i lekkie uderzanie stopą o podłogę;

- zabawy naśladujące ruchy takie jak pryskanie wodą, otrzepywanie rąk z wody, wytrzepywanie wody z rękawa, otrząsanie się z wody, strzepywanie nitki z rękawa, podnoszenie rąk i luźne opuszczanie wraz ze skłonem głowy i tułowia.

Wytwarzanie nawyków ruchowych związanych z kierunkiem pisania (automatyzacja ruchów):

- kreślenie linii z zachowaniem kierunku ruchu: linie pionowe – od góry ku dołowi, linie poziome – od lewej do prawej;

- rysowanie kół przeciwnie do ruchu wskazówek zegara (podobnie jak zapisujemy literę „C”);

- zachowanie kierunku ruchu od lewej do prawej strony podczas rysowania szlaczków, pisania wyrazów;

- zaznaczanie kolorowego marginesu z lewej strony w zeszycie lub w lewym górnym rogu kartki – rysowanie słoneczka, które wskazuje drogę („zaczynamy od słoneczka, czyli od lewej strony”);

Rodzicu jedna z najważniejszych kwestii, o której należy pamiętać

to chwalenie i motywowanie swoich dzieci.

Opracowała: Magdalena Trojanowska

nauczyciel wychowania przedszkolnego,

terapeuta pedagogiczny, terapeuta ręki. 

Literatura

1. Piotrowska – Madej K., Żychowicz A. „Smart Hand Model. Diagnoza i terapia ręki u dzieci”, Gdańsk 2017

2.  Bartkiewicz W., Gilczewska A., Terapia ręki, Acentrum Szkolenia, Warszawa 2014

3. Bogdanowicz M., Przygotowanie do nauki pisania. Ćwiczenia grafomotoryczne według H. Tymichowej, Gdańsk 2009.